Pełny tekst

Ewa Żylińska, Marek Kochmański

Pierwotne nadciśnienie tętnicze (PNT) jest najczęstszą przyczyną śmierci na całym świecie, obok chorób nowotworowych i niedożywienia. Jest to cywilizacyjna choroba metaboliczna, u której podłoża leży m.in. dysfunkcja śródbłonka, spowodowana współczesnym stylem życia, w tym m.in. dostarczaniem nadmiaru tłuszczy w stosunku do zapotrzebowania, przy braku ochronnych mechanizmów kompensujących ten nadmiar. W ogromnej większości wynika z niezdrowego stylu życia, będąc wtórnym do modyfikowalnych czynników ryzyka, a zarazem staje się celem medycyny prewencyjnej.

PNT jest fenotypem końcowym kaskady złożonych procesów hormonalnych, metabolicznych, hemodynamicznych i strukturalnych, a wieloczynnikowa patogeneza utrudnia leczenie przyczynowe [1]. Zatem uzasadnione jest poszukiwanie czynników i procesów inicjujących. Dobrze udokumentowano zależności między ryzykiem sercowo?naczyniowym i wysokością ciśnienia, stężeniami glukozy i lipidów, nadmierną masą ciała i paleniem. Promocja zdrowego stylu życia jest najlepszym sposobem profilaktyki pierwotnej, wykazano również, że jest najtańszym i najzdrowszym sposobem leczenia o udowodnionej skuteczności.
Słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, styl życia, profilaktyka pierwotna.

Primary hypertension is the major cause of mortality throughout the world, along with tumor diseases and malnutrition. It is a civilizational metabolic disease, the root cause of which includes endothelial dysfunction, induced by contemporary style of living, characterized by excessive not compensated fats consumption. Being consequent to modifiable risk factors, predominantly resulting from unhealthy lifestyle hypertension is an obvious object of preventive medicine. Hypertension is a final phenotype cascading from complex hormonal, metabolic, hemodynamic and structural processes, and its multi?factorial pathogenesis makes causal treatment difficult. Hence, research into initiating factors and processes is justified. Dependence between cardiovascular risk and blood pressure, glucose and lipid concentration, overweight and smoking habits have been well?documented. Healthy lifestyle promotion is the best way of primary hypertension prevention, as well as the least expensive, healthiest, effectively proven way of treatment.
Key words: hypertension, lifestyle, prevention.