Janusz Sielski, Agnieszka Janion-Sadowska, Paweł Wałek

STRESZCZENIE 
Historia implantacji stałych stymulatorów serca jest krótka i liczy nieco ponad 50 lat. Pierwszy rozrusznik serca został wszczepiony w Szwecji w 1958 roku przez prof. Ake Seninnga. W Polsce pierwszej implantacji stymulatora serca dokonano w Gdańsku w 1963 roku. Główną przyczyną implantacji stymulatorów serca na stałe u pacjentów w podeszłym wieku jest choroba węzła zatokowego. Celem pracy jest analiza porównawcza grup chorych skierowanych do implantacji układu stymulującego serca na stałe w Świętokrzyskim Centrum Kardiologii w Kielcach. Celem pracy jest również prześledzenie, jaki odsetek w ogólnej grupie chorych skierowanych do stałej stymulacji serca stanowią pacjenci w starszej grupie wiekowej; jaką stanowią oni strukturę wiekową i strukturę płci oraz jakie wskazania do stałej stymulacji serca występują w tej grupie wiekowej. Celem pracy jest analiza porównawcza parametrów kierujących chorego do stałej stymulacji serca w starszej i młodszej grupie wiekowej. Wyniki. Analizie poddano 5018 przypadków pacjentów z wszczepionymi na stałe stymulatorami serca leczonych w Świętokrzyskim Centrum Kardiologii w Kielcach w latach 1993–2009. W grupie starszych pacjentów (w fazie starości pełnej oraz w fazie długowieczności) występowało odpowiednio 1555 (53,33%) oraz 286 (55,00%) kobiet i 1361 (46,67%) oraz 234 (45%) mężczyzn. Różnice te pomiędzy grupami kobiet i mężczyzn były znamienne statystycznie (p < 0,005). Pacjenci w fazie starości pełnej oraz w fazie długowieczności przeżywają po implantacji odpowiednio 37,4 i 42,8 miesięcy. Różnice te są znamiennie statystycznie wyższe od liczby miesięcy przeżycia młodszych grup wiekowych odpowiednio 28,2 oraz 30,6. Wnioski. Implantacja stymulatora serca na stałe jest istotną procedurą u chorych w starszych grupach wiekowych, to znaczy w fazie starości pełnej oraz w fazie długowieczności. Na podstawie obserwacji dużej grupy pacjentów z wszczepionym stymulatorem serca na stałe z województwa świętokrzyskiego można stwierdzić, że w fazie starości pełnej i fazie długowieczności implantowano największą liczbę stymulatorów serca na stałe. Przeżycie chorych starszych po wszczepieniu stymulatora serca na stałe jest większe w porównaniu z grupami młodszych pacjentów. Zagadnienie stałej stymulacji w starszym wieku oraz przeżycia po implantacji stymulatora jest bardzo interesujące i wymaga rozszerzenia badań szczególnie o zależności czasu przeżycia od wieku, płci, rodzaju stymulacji, schorzeń kardiologicznych towarzyszących. 
Słowa kluczowe: stymulacja serca, implantacja, rozrusznik serca, serce.

pełny tekst

SUMMARY 
Introduction. History of permanent implantable pacemakers is short and it is slightly more than 50 years. The first pacemaker was implanted in Sweden in 1958 by Professor Ake Sening. In Poland the first pacemaker implantation was done in Gdańsk in 1963. The main reason for implantation of permanent pacemakers is sick sinus syndrome. The aim. The aim of this study is comparative analysis of group of patients admitted to cardiology department to implantation of permanent pacemaker. The secondary aim is to study the group of elderly patients who had pacemaker implanted, to find age and sex structure and to show differences in indication of permanent pacemakers in elderly and younger patients. Material and methods. The were analysed 5018 patients who had implanted pacemaker in Świętokrzyskie Cardiology Center in Kielce in the years 1993–2009. Results. In the late elderly and in the very late elderly was respectively 1555 (53.33%) and 286 (55%) women; 1361 (46.67%) and 234 (45%) men. These differences between groups of women and men are statistically significant (p < 0,05). Late elderly and very late elderly patients survive after implantation respectively 37.4 and 42.8 months and it is longer than groups of younger patients (< 60 years old 28.2; 60–75 years old 30.6); these differences are statistically significant (p < 0,05). Conclusions. Pacemaker implantation is important procedure in elderly patients (late elderly and very late elderly). On the basis of observations of large groups of patients with implantable pacemaker in Świętokrzyskie District it can be concluded that in old age and longevity phase there were implanted the largest number of cardiac pacemakers. Survival of the elderly patients after pacemaker implantation is greater compared to younger patients groups. Issue of permanent stimulation in old age and survival after implantation is a very interesting and require the extension of research especially on the relationship of time of survival from age, gender, type of stimulation, accompanying cardiac diseases. 
Key words: cardiac pacing, implantation, pacemaker, heart.