Bożena Jarosławska, Barbara Błaszczyk

STRESZCZENIE 
Udary mózgu mimo upływu lat, poprawy diagnostyki i terapii, nadal stanowią główną przyczynę zgonów i inwalidztwa chorych, a także wpływają na jakość życia chorych. Analizy jakości życia po przebytym udarze mózgu prezentowane w piśmiennictwie dotyczą głównie chorych z populacji miejskiej. Celem pracy była ocena jakości życia chorych po przebytym niedokrwiennym udarze mózgu zamieszkałych w terenie wiejskim. Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano mieszkańców powiatu tatrzańskiego i podhalańskiego wypisanych w czasie od 1.01.2005 do 31.10.2006 roku ze Szpitala Powiatowego w Zakopanem z rozpoznaniem udaru niedokrwiennego mózgu. Badaniu poddano 172 chorych, którzy wyrazili na to zgodę, co stanowiło 76,4% pacjentów, którzy przeżyli okres powyżej 6 miesięcy od udaru mózgu. Na podstawie dokumentacji szpitalnej oceniano przebieg udaru, czynniki ryzyka udaru i stan kliniczny oceniany według zmodyfikowanej skali Rankina przy wypisie. Badanie przeprowadzono po 6–12 miesiącach od udaru mózgu, oceniając stopień niedowładu i zaburzeń mowy, stan funkcjonalny według wskaźnika Bartel (BI), funkcje poznawcze za pomocą skali MiniMental oraz nasilenie objawów lękowych i depresyjnych za pomocą skali HADS. Jakość życia oceniano za pomocą dwóch skal: EQ-5D i SF-12v2. Wyniki. Bardzo poważną i poważną niesprawność (BI < 45) odnotowano u 11,6% chorych, pełne zdrowienie u 33,7% , objawy lękowe u 39,6%, depresyjne u co trzeciego chorego, a zaburzenia poznawcze u 37,9% współpracujących pacjentów. W badaniu przy użyciu kwestionariusza EQ-5D około 2/3 chorych miało problemy z poruszaniem się i wykonywaniem codziennych czynności, tyle samo odczuwało ból/dyskomfort lub lęk/przygnębienie, a około połowa badanych miała problemy z samoobsługą. W analizie jednoczynnikowej predykatorem mającym wpływ na wszystkie domeny oceniane tym kwestionariuszem była depresja i zaburzenia mowy. W analizie wieloczynnikowej z użyciem współczynnika regresji wielokrotnej wyniki poszczególnych domen EQ-5D były zależne od obecności niedowładu, zaburzeń mowy, otępienia, depresji i lęku. Po raz pierwszy zastosowano dla badania jakości życia polską normę indeksu EQ- -5D. W badaniu kwestionariuszem SF-12 zarówno komponenty sumaryczne (zdrowia fizycznego i psychicznego), jak i podskale były obniżone w stosunku do normy populacyjnej. Nie znaleziono wpływu płci, wieku czy zaburzeń poznawczych na wynik oceny skali SF. Wnioski. Badana populacja mieszkańców wsi nie różniła się zasadniczo w większości badanych domen jakości życia z wynikami uzyskiwanymi dla populacji wielkomiejskich. Istotną różnicę stanowiła obniżona sumaryczna składowa zdrowia psychicznego. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na jakość życia był stan neurologiczny, a także depresja i lęk. 
Słowa kluczowe: rejestr udarów mózgu, jakość życia, skale oceny jakości życia, depresji, lęku, funkcji poznawczych.

pełny tekst

SUMMARY 
Despite the passage of years as well as continuously improving diagnostics and therapy, stroke is still a major cause of death and disability and affect the quality of life of patients. Studies of quality of life after stroke are more frequently conducted in major clinical centers. The aim of this study was to evaluate the quality of life of patients with history of ischemic stroke living in the rural area. Material and methods. The study population Tatra and Podhale district discharged the period from 01.01.2005 to 31.10.2006 from the District Hospital in Zakopane, with a diagnosis of ischemic stroke. The study involved 172 patients who consented to the study, wich accounted for 76.4% of patients who survived more than 6 months after stroke. Based on hospital records were evaluated course of stroke, stroke risk factors and the state according to Rankin scale at discharge. In the study, after 6–12 months after stroke assessed the degree of paralysis and speech disorders, functional status according to the Bartel index (BI), cognitive function using a scale MiniMental and symptoms of anxiety and depression using the HADS scale. Quality of life was assessed using two scales: EQ-5D and SF-12V2. Results. A very serious and severe disability (BI < 45) was reported in 11.6%, a full recovery in 33.7% of patients, anxiety 39.6%, depression in every third patient and cognitive impairment in 37.9% of cooperating patients. In a study using the EQ-5D 2/3 of patients had mobility problems and performance of daily activities, as many felt the pain/discomfort or anxiety/depression, and about halt of the respondent had problems with self-service. In univariate analysis predict that affects all domains that the questionnaire was assessed depression and slurred speech. In multivariate analysis using multiple regression factor scores of individual EQ-5D domains were dependent on the presence of paralysis, speech disorders, dementia, depression and anxiety. Was first used for testing the quality of life of Polish standard EQ-5D index. The survey questionnaire SF-12, both summary components (physical and psychicological) and sub-scales were reduced compared to normal population. Found no effect of gender, age or cognitive disorders on the outcome of the evolution scores of the SF. Conclusions. The population of rural residents did not differ substantially in most of the domains of quality of life with the results obtained for the urban population. A significant difference was a reduced total component of mental health. The most important factors affecting the quality of life was the functional state, depression and anxiety. 
Key words: stroke register, quality of life, scale of quality of life, depression, anxiety, cognitive function.