Jolanta Dudek, Hubert Rogoziński, Jacek Wilczyński

STRESZCZENIE
Choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa i towarzyszące jej zespoły szyjno-czaszkowe stanowią duży problem współczesnych czasów i w przypadku nieprawidłowego leczenia mogą doprowadzić do niepełnosprawności. Celem pracy była ocena wpływu prądów TENS i Träberta na zmniejszenie dolegliwości bólowych u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową odcinka szyjnego kręgosłupa. Badaniu poddano 50 pacjentów leczonych z powodu choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego kręgosłupa. Średni wiek pacjentów wynosił w grupie PT 53,7 roku, a w grupie TENS 51,8 roku. Badanych podzielono na dwie 25-osobowe grupy. Zostały one podzielone w taki sposób, aby metodą różnicująca był jeden z prądów (Träbert lub TENS) pozostałymi zabiegami były prądy diadynamiczne, magnetoterapia i kinezyterapia. Pacjenci poddani byli szczegółowemu badaniu klinicznemu: podmiotowemu i przedmiotowemu, zarówno przed terapią, jak i zaraz po jej zakończeniu. Każdą z grup zbadano pod względem redukcji bólu skalą VAS oraz skalą Laitinena, przed i po wykonaniu zabiegów. Zastosowana fizjoterapia istotnie zmniejszyła dolegliwości bólowe pacjentów z chorobą zwyrodnieniową odcinka szyjnego kręgosłupa. Oceniając efekty terapii skalą Vas, nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy grupami PT i TENS. W ocenie bardziej czułą skalą Laitinena zaobserwowano po terapii istotne zmniejszenie dolegliwości bólowych w grupie TENS.W fizjoterapii dolegliwości bólowych pacjentów z chorobą zwyrodnieniową odcinka szyjnego kręgosłupa bardziej skuteczna jest terapia z prądami TENS. Kompleksowa fizjoterapia, łagodząc dolegliwości bólowe u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową w odcinku szyjnym kręgosłupa, ogranicza leczenie farmakologiczne. 
Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa, fizjoterapia, prądy TENS, prądy Träberta.

pełny tekst

SUMMARY
Cervical spine degenerative disease and accompanying cervicocranial syndromes pose a serious problem in modern times and in case of improper treatment may lead to disability. The aim of the research was to assess the influence of TENS and Träbert currents on alleviating pains in patients with cervical spine degenerative disease. 50 patients treated due to cervical spine degenerative disease were encompassed by the research. The average age of a patient was 53.7 in the Träbert currents (TC) group and 51.8 in the TENS group. The examined were divided into two groups of 25 people. The groups were divided in such a way so that one of the currents (Träbert or TENS) was the differentiation method and the remaining treatment would consist of diadynamic currents, magnetotherapy and kinesitherapy. The patients were subjected to a detailed clinical examination: personal and material, both before the therapy and just after its end. Each group was examined in terms of pain reduction with the VAS scale and Laitinen scale, before and after performing treatment. The physiotherapy which was used, significantly alleviated pains of patients with cervical spine degenerative disease. No significant difference was indicated between the TC and TENS groups while assessing the effects of the therapy using the VAS scale. In assessment with the use of the more sensitive Laitinen scale, a significant alleviation of pains after the therapy was observed in the TENS group. Therapy using TENS currents is more effective in physiotherapy of pains of patients with cervical spine degenerative disease. Comprehensive physiotherapy, by alleviating pains in patients with cervical spine degenerative disease, reduces pharmacological treatment. 
Key words: cervical spine degenerative disease, physiotherapy, TENS currents, Träbert currents.