Pełny tekst

Grażyna Kowalik

SŁUŻYĆ ŻYCIU

SERVE A LIFE

STRESZCZENIE
Jakkolwiek istnieje wiele okoliczności i motywów, dla których złudnie próbuje się uzasadnić słuszność stosowania eutanazji, to jednak problem ten pojawia się zawsze w kontekście przerażającego cierpienia, z którym człowiek nie umie sobie poradzić. Zazwyczaj łączy się on z poczuciem braku sensu cierpienia i dalszego życia z nieuleczalną chorobą. Natomiast osobom zajmującym się pacjentem lekarzom, pielęgniarkom, rodzinie chorego towarzyszy poczucie bezsilności, tym dotkliwsze im większe jest cierpienie najbliższej osoby. Międzynarodowe badania jednoznacznie udowodniły, że pielęgniarki podlegają konfrontacji z pacjentami żądającymi eutanazji [1]. Eutanazja została prawnie dopuszczona w Holandii w 2001, a w Belgii w 2002 roku. Wydaje się, że z powodu niejasności w przepisach dotyczących roli pielęgniarek w procesie eutanazji istnieje w tych krajach potrzeba opracowania instytucjonalnej polityki etycznej jasno określającej rolę personelu medycznego. A może warto zastanowić się, czy tylko eutanazja pozostaje, gdy nie radzimy sobie z chorobą i cierpieniem. Czy istnieje inny sposób rozwiązania tego problemu, za który chory nie musi płacić własnym życiem?

Słowa kluczowe: etyka, eutanazja, pielęgniarki, szpitale, domy opieki, polityka, badanie naukowe, hospicjum.

SUMMARY
Although there are many different circumstances and aspects for which euthanasia seems to be a right solution this issue always appears in the context of a great suffering and helplessness. On both sides of this sorrowful situation exists a depressing sense of a pointlessness of suffering and life with terminal disease. Those who are responsible for care and treatment doctors, nurses, the family of the patient live with a sense of a bigger or smaller helplessness. International research shows undeniably that nurses are confronted with patients requesting euthanasia [1]. Euthanasia has been legal in Belgium since 2002 and in Holland since 2001. Because of the vagueness in formal documents and policies on the role of nurses in euthanasia, there is an increasing need to establish institutional ethics policies that clearly describe the role of nurses in the euthanasia process. Maybe it is worth to consider, whether euthanasia remains the only option for those suffering from incurable diseases. The question is, whether exists or not, other way agony, the way for which sufferer doesnt have to pay with his own life. 
Keys words: ethics, euthanasia, hospitals, nurses, nursing homes, policy, survey, hospice.

Pełny tekst

Paweł Kotela, Magdalena Wilk-Frańczuk, Beata Szczepanowska-Wołowiec

PROBLEM SKAŻENIA AZBESTEM GMINY SZCZUCIN

THE PROBLEM OF POLLUTION OF SZCZUCIN AREA WITH AZBEST

STRESZCZENIE
Wzrost zainteresowania międzybłoniakiem opłucnej datuje się od drugiej połowy ubiegłego wieku. Od tego czasu prowadzone są badania mające na celu ustalenie zależności między jego występowaniem, a typem azbestu, dawką, okresem narażenia, a także nad jego patogenezą. Występowanie międzybłoniaka opłucnej nie jest związane jedynie z bezpośrednim, zawodowym narażeniem na pył azbestu. Odnotowywano przypadki zachorowań u osób zamieszkałych w pobliżu kopalni, zakładów przetwarzających azbest, a także u członków rodzin pracowników. W pracy przedstawiono rozmiar zanieczyszczenia środowiska rolniczego gminy Szczucin przez odpady azbestowo-cementowe oraz wskazano główne źródła emisji włókien azbestowych do powietrza atmosferycznego. Następstwem tego zanieczyszczenia jest wzmożone zachorowanie na nowotwory płuc, w tym bardzo rzadkiego międzybłoniaka opłucnej. Zwrócono uwagę, że mimo likwidacji zakładu przetwarzającego azbest problem zachorowalności na międzybłoniaka opłucnej na terenie tej gminy jest nadal aktualny. 
Słowa kluczowe: teren rolniczy, zanieczyszczenie środowiska, odpady azbestowo-cementowe, międzybłoniak opłucnej

SUMMARY
The increased interest in pleural mesothelioma dates from the second half of the 20th century. Since that time the investigations have been carried out aiming at finding the relationship between the incidence of pleural mesothelioma and the type of azbest, dosage, period of exposure, and disease pathogenesis. The incidence of this disease is not only related to direct professional exposure to azbest dust. The cases of pleural mesothelioma were noted in people living in the area close to the mine, manufactures processing azbest as well as in members of their workers families. This paper presents the scale of pollution of the rural environment of Szczucin community with azbest-cement wastes and indicates the main source of emission of azbest fibres to the atmospheric air. The consequence of such pollution is increased morbidity of lung cancer, including a rare cancer, pleural mesothelioma. It has been pointed out that despite closing down the manufacture processing azbest, the morbidity of pleural mesothelioma in this area remains. 
Key words: rural area, environmental pollution, azbest-cement wastes, pleural mesothelioma.

Pełny tekst

ldona Kopik, Monika Zatorska

WSPIERANIE ROZWOJU DZIECKA W ŚWIETLE KONCEPCJI INTELIGENCJI WIELORAKICH

SUPPORTING CHILD DEVELOPMENT IN THE ASPECTS OF MULTIPLE INTELLIGENCES THEORY

STRESZCZENIE
Istotą współczesnej edukacji jest wspieranie rozwoju, z którym identyfikowane są cele wychowania. Każde dziecko to osoba niepowtarzalna, mająca własne cele, zainteresowania i potrzeby oraz indywidualne doświadczenia społeczne i intelektualne. Współczesna szkoła powinna dać uczniom możliwość zdobywania doświadczeń i przekształcania ich w kompetencje oraz podejmowania własnej aktywności. Proces kształcenia oparty na samodzielności i aktywności, wiązaniu poznania z działaniem oraz respektowaniu indywidualnego profilu inteligencji to podstawa nowoczesnej szkoły. Teoria inteligencji wielorakich wpisuje się w dzisiejszą rzeczywistość edukacyjną. Bogate i inspirujące środowisko edukacyjne, diagnoza zdolności, możliwości, zainteresowań, potrzeb ucznia, dobór takich metod nauczania uczenia się, które pozwolą mu na wykorzystanie mocnych stron w celu rozwijania zdolności oraz wspomagania słabszych inteligencji, przyczyniają się do wspomagania dziecka w rozwoju umysłowym, fizycznym, motorycznym, emocjonalnym i społecznym. Teoria H. Gardnera daje podstawę do ponownego zrozumienia wpływu wszechstronnej stymulacji na rozwój dziecka. 
Słowa kluczowe: wspieranie rozwoju, teoria inteligencji wielorakich, profil inteligencji, kompetencje kluczowe, diagnoza dziecka.

SUMMARY
Supporting children development is the essence of modern education, and its aims are identified with development. Each child is a unique person having its own goals, interests and needs, as well as individual social and intellectual experiences. Modern school should provide students with opportunity to gain experience transformed them in competences, and take up personal activity. The process of education based on self-reliance and initiative, connecting cognition with action, as well as respect for individual intelligence profile are essentials of modern school. Theory of multiple intelligences suits current educational reality. Rich and inspiring educational environment, diagnosis of students abilities, capabilities, interests, needs, a selection of such teaching-learning methods which allow students to take advantage of strong points in order to develop abilities and support weak intelligences contribute to supporting children in mental, physical, motor, emotional and social development. H. Gardners theory is fundamental for new understanding of the influence of many-sided stimulation on child development. 
Key words: supporting development, theory of multiple intelligences, intelligence profile, key competences, childs diagnosis.

Pełny tekst

Aleksandra Cieślik, Aleksandra Słopiecka

JAKOŚĆ ŻYCIA Z HISTORYCZNEJ PERSPEKTYWY

QUALITY OF LIFE IN HISTORICAL PERSPECTIVE

STRESZCZENIE
Stan zdrowia od zawsze wpływał na jakość życia, a troska o nie zajmowała w hierarchii wartości człowieka najwyższą pozycję. Walka o jego zachowanie i poprawę była wyznacznikiem nowej nauki jaką stała się medycyna. Już w najdawniejszych znanych nam ośrodkach starożytnych cywilizacji można odnaleźć dowody na to, że praktyki medyczne, skrywane w mistycznej otoczce tajemnej wiedzy kapłanów czy szamanów, zajmowały doniosłe miejsce w życiu wielu z tych społeczności. Średniowiecze hołdowało koncepcji ubóstwa, a nawet cierpienia w życiu człowieka, jako drogi do zbawienia. Okres Oświecenia, z jego wielkimi myślicielami, ugruntował rolę myśli i nauki jako najważniejszego przejawu człowieczeństwa. Filozofowie i lekarze dostrzegali potrzebę zachowania zdrowia przez wszystkie klasy społeczne. Pierwsze użycie terminu jakość życia można odnaleźć w artykule, napisanym przez Jamea Setha, w 1889 roku, pt.: The Evolution of Morality [1]. W latach sześćdziesiątych XX wieku w Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech i Szwecji podjęto próby pomiarów wskaźników jakości życia opartych jedynie na konsumpcji dóbr i usług. W Polsce ożywienie wokół problematyki jakości życia pojawiło się dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku.

SUMMARY
State of health has always determined the quality of life, and did not hold a concern for human values in the hierarchy of the highest position. The struggle for the preservation and improvement has been the determinant of a new science that has become the medicine. Already in the earliest known centers of ancient civilization, we found evidence that a medical practice, hidden in a secret knowledge of mystic coating of priests or shamans, occupied important place in the lives of many of these communities. Adhered to the concept of the Middle Ages, a period of poverty, and even suffering in human life, as a way to salvation. The period of the Enlightenment, with its great thinkers, has established the role of thought and science as the most important manifestation of humanity. Philosophers and physicians of the Enlightenment saw the need to preserve the health of all social classes. The first use of the term quality of life can be found in the article, who wrote the James Seth, in 1889, Fri: The Evolution of Morality [1]. In the sixties in Britain, France, Italy and Sweden, an attempt was made measurements of quality of life based solely on the consumption of goods and services. In Poland, the boom around the issue of quality of life appeared only in the eighties and nineties.