Pełny tekst

Dorota Kozieł, Małgorzata Kaczmarczyk, Edyta Naszydłowska, Renata Gałuszka

Badacze problematyki starzenia się zgodnie oświadczają, że tempo i stopień starzenia się zależą od warunków społecznych, indywidualnych właściwości człowieka, jego zdrowia, charakteru, nawyków i przyzwyczajeń, ale także stylu życia. Promowanie zdrowego stylu życia oraz prewencja schorzeń ma decydujące znaczenie dla utrzymania zdrowia do późnych lat. Jedną z form pomagających osobom starszym w podejmowaniu właściwych wyborów zdrowotnych są Uniwersytety Trzeciego Wieku, których zadaniem jest szerzenie szeroko rozumianej profilaktyki gerontologicznej. Celem podjętych badań była ocena zachowań zdrowotnych ludzi starszych podejmujących aktywność edukacyjną w formie uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez Uniwersytety Trzeciego Wieku i ich rówieśników niepodejmujących takiej aktywności.

Badania przeprowadzono w okresie od grudnia 2006 roku do marca 2007 roku. Wzięło w nich udział 394 osoby, w tym 197 słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Kielcach, stanowiących grupę badaną i 197 osób starszych niepodejmujących tej formy aktywności, stanowiących grupę kontrolną. W badaniach zastosowano za zgodą autorów skalę Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) autorstwa Z. Juczyńskiego. IZZ jest narzędziem samoopisu zawierającym 24 stwierdzenia dotyczące różnego rodzaju zachowań związanych ze zdrowiem. Wykazano statystycznie istotne różnice pomiędzy grupami. Ludzie starsi, aktywni intelektualnie prezentowali ogólnie wyższy wskaźnik zachowań prozdrowotnych, mieli lepsze nawyki żywieniowe, częściej podejmowali zachowania profilaktyczne i praktyki służące zdrowiu, wykazywali bardziej pozytywne nastawienie psychiczne w porównaniu z ich rówieśnikami z grupy kontrolnej.
Słowa kluczowe: zachowania zdrowotne, człowiek starszy, Uniwersytet Trzeciego Wieku.

The scientists investigating the problem of aging commonly state that the level and rate of getting old depend on social conditions, properties, health and personal features of the individual, his customs and habits, but his lifestyle too. Promoting healthy lifestyle and preventing disease determine good health in old age. One of the forms of helping the elderly make right healthcare choices is Third Age University, the task of which is to diffuse gerontological prophylactics. The main aim of the research was estimating healthy behavior of the elderly taking up educational activity such as participating in the classes organized by the Third Age University, and their peers who do not initiate this kind of life activity. The research work was done on the group of 394 people between December 2006 and March 2007. 197 people, the students of the Third Age University in Kielce, made up the group being investigated, and the other 197 senior citizens who did not take part in university activities formed the control group. The Catalogue of Healthy Behaviour (IZZ) by Z. Juczyński was used in the investigation. IZZ is the tool of self?description containing 24 statements about different types of behavior connected with health. The differences between the groups have been statistically proved. Intellectually active elderly people presented a higher rate of healthy behavior. They had better nutrition habits, were more concerned about prophylactics and healthy lifestyle, and showed more positive psychical attitude than their peers from the control group.
Key words: healthy behavior, elderly person, Third Age University.